Maglumatlar gurluşlary we kompýuter biliminiň ähmiýeti

Bilşimiz ýaly ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda milli ykdysadyýetiň ähli pudaklary ýokary depginler bilen sanlylaşdyrylýar we innowasion ykdysadyýet ulgamy kemala gelýär. Bu ugry ösdürmek boýunça ulgamyň kanunçylyk binýady hem yzygiderli kämilleşdirilýär şeýle-de maksatnamalaýyn işler yzygiderli alnyp barylýar. Bu bolsa, ýurduň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalaýyn işleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär. Kompýuter tehnologiýalary, informatika, maglumatlary we awtomatizasiýany öwrenmek ýaly ylmy teoretiki-amaly ugurlar häzirki döwrüň esasy talabydyr. Maglumatlar gurluşlary kompýuter biliminiň möhüm merkezidir. Kompýuter howpsuzlygy hem wajyp bolup, ol howpsuz aragatnaşyk we howpsuzlyk gowşaklyklarynyň öňüni almak üçin serişdeleri öwrenmegi öz içine alýar.

Programmirleme dil teoriýasy hasaplama amallaryny beýan etmegiň dürli usullaryny göz öňünde tutýar we maglumatlar binýady maglumatlar ammarlaryny dolandyrmaga degişlidir. Adam bilen kompýuteriň özara baglanyşygy adamlaryň we kompýuterleriň özara täsir edýän interfeýslerini derňeýär we programma üpjünçiligini ösdürmegiň dizaýnyna we ýörelgelerine ünsi jemleýär.

Torlar we oturdylan ulgamlar çylşyrymly ulgamlaryň ýörelgelerini we dizaýnyny öwrenýär. Kompýuter arhitekturasy kompýuter bölekleriniň we kompýuter bilen işleýän enjamlaryň gurluşygyny suratlandyrýar.

Emeli intellekt ýagny emelei aň - karar bermek, daşky gurşawa uýgunlaşmak, meýilleşdirmek we öwrenmek ýaly maksatly prosesleri sintez etmegi maksat edinýär. Emeli intellektiň içinde kompýuter görüşi şekil we wideo maglumatlaryna düşünmegi we gaýtadan işlemegi maksat edinýär, tebigy dilleri gaýtadan işlemek bolsa tekst we lingwistik maglumatlara düşünmegi we gaýtadan işlemegi maksat edinýär.

Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde ykdysadyýetimiziň sanlylaşdyrylmagyna hem-de onuň pudaklaryna maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň we kämil innowasiýalaryň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Bu ugurda amala aşyrylýan özgertmeler «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şeýle resminamalaryň hatarynda «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy hem bar.

Ylmyň we innowasion işleriň netijeliligini artdyrmak, dünýäde tehnologiýalary senagata ornaşdyrmak boýunça toplanan tejribäni öwrenmek, işgärleri taýýarlamak maksady bilen, halkara ylmy we tehniki hyzmatdaşlyk işjeň ýagdaýda kämilleşdirilýär. Dünýäde ylmyň we tehnikanyň sazlaşykly ösdürilýän eýýamynda we adamzadyň ylmy düşünjeleriniň üstünlik gazanýan döwründe Türkmenistanda halkyň intellektual mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak üçin ähli şertler döredildi.

Mähri DAŇATAROWA,

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet

lukmançylyk uniwersitetiniň Lukmançylyk fizikasy

we informatikasy kafedrasynyň mugallymy.