Türkmen delegasiýasy Londonda geçirilen Bütindünýä bilim forumynda işe başlaýar

2025-nji ýylyň 18-nji maýynda Londonda Bütindünýä bilim forumy (Bilim Bütindünýä Forumy) öz işine başlady, her ýyl 100-den gowrak ýurtdan ministrler, ministrleriň orunbasarlary we bilim ulgamynyň beýleki ýokary derejeli wekilleri ýygnanýar. Bu çärä Türkmenistanyň bilim ministriniň orunbasary Azat Ataýewiň ýolbaşçylygyndaky delegasiýa gatnaşýar.

Forumyň birinji gününde, sammitden öňki çäreleriň çäginde türkmen delegasiýasyny öz içine alyjy, dowamly we täsirli bilim ulgamlaryny döretmäge bagyşlanan strategiki sessiýa gatnaşdy. Bu sessiýada “Apple” -iň wekilleri bilim prosesinde sanly çözgütleri durmuşa geçirmegiň iň soňky çemeleşmelerini, hususan-da, planşetleri, bilim programmalaryny, “Her kim döredip biler” we “Her kim kody döredip biler” programmalaryny ulanmak tejribesini hödürlediler.

Sessiýa gatnaşyjylar Ykdysady hyzmatdaşlyk we ösüş guramasynyň (YHweÖG) Bilim we başarnyklar bölüminiň müdiri Andreas Şleýçeriň çykyşyna aýratyn üns berdiler. Bilimde tehnologiýany ulanmak boýunça halkara gözlegleriň netijelerini hödürledi we sanly gurallaryň mugallymyň işini ýerine däl-de, işini güýçlendirende has täsirlidigine ünsi çekdi. Onuň pikiriçe, üstünlik gazanmagyň iň möhüm görkezijilerinden biri adaty okuw bilen sanly gurallaryň arasyndaky deňagramlylykdyr - iş ýüzünde iň täsirli modeller, sanly tehnologiýalaryň okatmagyň wagtynyň 40% -inden köp bolmadyk görnüşini alýar.

Şeýlelikde Şleýçer belläp geçýär, ýagny okuwçylaryň esasy başarnyklaryny ortaça PISA balyna (takmynan 420 bal) laýyk derejä çykarmagyň ýurtlara ägirt uly ykdysady girdeji getirip biljekdigini aýtdy. Ol Ykdysady hyzmatdaşlyk we ösüş guramasynyň “ählumumy esasy başarnyklar: haýsy ýurtlar gazanýar?” atly gözleginden alnan maglumatlara salgylanyp, ähli talyplar üçin bu derejä ýetmegiň 2050-nji ýyla çenli aýry-aýry ýurtlaryň jemi içerki önümini ýüzlerçe milliard dollar artdyryp biljekdigini ýüze çykardy.

Şeýle hem, tanyşdyryş dabaralarynda sanly tehnologiýalaryň bilimiň hiline edýän täsirini seljermegiň netijeleri hem bar. Geçirilen barlag we synag taslamalarynyň çäginde iň oňat täsiriň, IKT-i ornaşdyrmakda ortaça we oýlanyşykly çemeleşmäniň - tehnologiýalaryň adaty okatmagyň usullaryny doldurýan we çalşyp bilmedik ýagdaýynda hasaba alnandygy nygtaldy. Üstünlikli sanly bilim modelleri mysal hökmünde getirilen ýurtlara Singapur, Günorta Koreýa we Finlýandiýa girdi.

Ilkinji gün geçiriljek çäreleriň çäginde türkmen delegasiýasy bilen Ykdysady hyzmatdaşlyk we ösüş guramasynyň wekilleriniň arasynda ýygnak geçirildi. Bilimiň hiline baha bermek pudagynda hyzmatdaşlygyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmen tarapy, PISA gözleginiň maksatlarynyň “2028-nji ýyla çenli Türkmenistanda umumy bilim maksatnamalary üçin okuw usullaryny kämilleşdirmek konsepsiýasyna” degişlidigini tassyklady. Taraplar PISA okuwyny Türkmenistanda Ykdysady hyzmatdaşlyk we ösüş guramasynyň usulyýet goldawy bilen öwrenmegiň mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmak barada ylalaşdylar.

Şeýle hem uniwersitetleriň reýtingine ýöriteleşen “Times Higher Education” (THE) halkara agentliginiň wekilleri bilen iş duşuşygy geçirildi. Söhbetdeşlikde türkmen uniwersitetleriniň halkara akademiki abraýyny ösdürmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Times Higher Education wekilleri uniwersitetleriň ykdysadyýetiň we adam kapitalynyň ösüşine edýän täsiri barada analitik materiallary hödürlediler, şeýle hem, halkara reýtingindäki pozisiýalaryny ýokarlandyrmaga bagyşlanan türkmen uniwersitetleri üçin onlaýn seminar geçirmegi teklip etdi.

Türkmenistanyň wekiliýeti, halkara bilim hyzmatdaşlygyny giňeltmäge we bilimiň sanly üýtgemegi şertlerinde öňdebaryjy tejribäni alyşmaga gönükdirilen umumy mejlislere we ikitaraplaýyn duşuşyklara gatnaşmagy dowam etdirer.

Türkmenistanyň Bilim ministrligi